تزوس چیست؟
تزوس (XTZ) چیست؟
ارز تزوس (Tezos) که با نماد اختصاری XTZ نمایش داده می‌شود، یک شبکه بلاک چین نسل چهارم است. که از پروتکل های پیشرفته ای برای فعال کردن مجموعه ای از قابلیت ها استفاده می کند. این پلتفرم از توسعه برنامه های غیر متمرکز (DApps) و کدگذاری قراردادهای هوشمند پشتیبانی می کند.تزوس یک شبکه غیر متمرکز منبع باز برای دارایی ها و برنامه ها است. امروزه جامعه تزوس متشکل از محققان، توسعه دهندگان، اعتبارسنجان و گروه های حمایتی مختلف است. همه این احزاب هدف مشترکی برای توسعه اکوسیستم تزوس دارند.
تاریخچه تزوس (XTZ)
تاریخچه تزوس در سال 2014 آغاز شد. زمانی که بنیانگذاران آرتور و کتلین بریتمن (Arthur Breitman و Kathleen Breitman) توسعه بلاک چین نسل بعدی خود را آغاز کردند. بریتمن به دنبال ساده سازی توسعه Dapp و ایجاد یک اکوسیستم غیرمتمرکز منحصر به فرد برای پاسخگویی به نیازهای اقتصاد دیجیتال بود.
تزوس رسماً در سپتامبر 2018 در سوئیس راه اندازی شد. مانند بسیاری از پروژه های دیگر در این عرصه، تزوس از رویکرد شرکت دوگانه استفاده کرد بریتمن در همان سال شرکتی به نام (DLS) Dynamic Ledger Solutions را در ایالت دلاویر تأسیس کرد. و مدیریت اجرایی آن را برعهده گرفت. ارز دیجیتال تزوس محصول فکری او می باشد و بنیاد آن را در زوگ سوئیس تأسیس کرد. تزوس در جولای ۲۰۱۷ باعرضه اولیه مبلغ ۲۳۲ میلیون دلار سرمایه به خود جذب کرد.
بنیاد تزوس
این گروه برای اهداف جمع آوری کمک های مالی خود از “بنیاد” استفاده می کند.این موسسه غیر انتفاعی به عنوان بنیاد تزوس شناخته می شود.بریتمن از یوهان گورز (Johann Gevers) درخواست همکاری کرد تا سمت ریاست بنیاد را برعهده بگیرد. اما همه‌چیز طبق برنامه پیش نرفت و بین بریتمن و گورز اختلافاتی به وجود آمد. نکته مهم این است که بنیاد تزوس شرکتی است که تمام وجوه عملیاتی، از جمله وجوه جمع آوری شده در طول ICO را در اختیار دارد.
عرضه اولیه تزوس
وقتی تزوس وارد بازار شد، رکورد فروش عرضه اولیه (ICO) در سال 2018 را شکست.این رویداد موفقیت بزرگی بود. این شرکت در کمتر از دو هفته 232 میلیون دلار بیت کوین و اتر به دست آورد. این موفقیت، تزوس را در کانون توجه قرار داد.
طرح اولیه ازاین قرار بود که توکن‌های عرضه اولیه باید به مشارکت‌کنندگان تحویل داده شود و بلاک‌چین تزوس به‌صورت یک نرم‌افزار رایگان راه‌اندازی و در اختیار کاربران قرار گیرد. تمرکز پلتفرم تزوس بر روی ارائه یک روش مشارکتی غیرمتمرکز است که با استفاده از اجماع اثبات سهام به سهام‌دارانش اجازه اداره شبکه و هدایت آن را می‌دهد.
سرمایه گذاران در قبال بیت کوین و اتریوم، XTZ دریافت می کردنند.توکن XTZ، که با نام های تز tez یا تزی tezzie نیز شناخته می شود، یک ابزار کاربردی برای اکوسیستم تزوس است. کاربران با توکن XTZ می توانند هزینه خدمات را بپردازند. و قراردادهای هوشمند را اجرا کنند.
تزوس هرگز مقدار کلی XTZ که پلتفرم قصد دارد منتشر کند اعلام نکرد. توسعه دهندگان به دلیل اینکه مطمئن شوند که پلتفرم آن ها هرگز به ظرفیت خود در بازار نمی رسد، اینکار را کردند. با این حال، برخی معتقدند که نبود این محدودیت، به ارزش کلی کوین آسیب می رساند.
مشکلات مدیریتی در تزوس
موفقیت عرضه اولیه تزوس کوتاه مدت بود. طی چند هفته، رئیس بنیاد تزوس، یوهان گورز، و بریتمن در مورد وجوه جمع آوری شده با هم مشاجره کردند.گورز از پرداخت وجوه به بریتمن خودداری کرد. این موضوع یک نقص بزرگ بود که باعث شد اعتماد سرمایه گذاران به این پروژه از بین برود. این منجر به رکود قیمتی موقت تزوس شد. سرانجام، گورز پروژه را ترک کرد و بودجه به مقصد رسید. البته گورز برای سردردی که برایش به وجود آمده بود، 400000 دلاری با خودش برد.
نحوه کار تزوس (XTZ) چگونه است؟
تزوس به دلایل مختلف در بازار منحصر به فرد است. برای اولین بار، از مکانیسم اجماع اثبات سهام سیال LPos استفاده کرد. به این شکل کار می‌کند که دارنده سهام، کوین یا توکن حاکمیتی یک شبکه، این اختیار را به فرد دیگر می‌دهد که به‌جای او در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت کند . تفاوت این مکانیسم با DPoS در این است که تفویض اختیار در LPoS به‌صورت اختیاری انجام می‌شود.
همچنین، این پلتفرم یک نرم افزار رابط بومی تحت عنوان Network Shell معرفی کرده است. این استراتژی توسعه دهندگان را قادر می سازد تا از ماژول ها در هنگام ساخت برنامه ها استفاده کنند.
بلاک چین Tezos را می توان به دو قسمت مجزا تقسیم کرد:
- پوسته شبکه (Network Shell)
- قسمتی از پلتفرم تزوس است که قابلیت شناسایی و مدیریت بلاک‌ها، تراکنش‌ها و پروتکل‌ها را دارد و بر اساس پروتکل خود اصلاحی که مبتنی بر رای کاربران است اصلاح می شود.
- پروتکل شبکه (Network protocol)
- قسمتی از کد است که پیشنهادات را برای بررسی به شل (Shell) ارسال می کند.
بیایید با هم دوباره بررسی کنیم که چه اتفاقی در بلاک چین تزوس می افتد .
هر بلاک چین معمولی از 3 زیر پروتکل تشکیل شده است
پروتکل اجماع
نحوه اجماع و رای گیری بین اعضا را مشخص می کند . در واقع این پروتکل مسسئول یک توافق جمعی بین تمام اعضای شبکه می باشد
پروتکل شبکه
چگونگی ارتباط بین نودها شبکه و همچنین نحوه پخش تراکنش ها در میان نودها و اعلام بلاک های ساخته شده به شبکه اصلی بر عهده این پروتکل است
پروتکل تراکنش
مدل کار کردن یک بلاک چین به عنوان مثال نحوه به کار گیری امضاها در تایید تراکنش ، روش اعتبارسنجی امضاها یا نحوه استخراج کوین را مشخص می کند
هارد فورک در سطح پروتکل اجماع رخ می دهد
سافت فورک در سطح پروتکل تراکنش رخ می دهد
پوسته شبکه (Network Shell) تزوس پروتکل اجماع و تراکنش را در یک پروتکل تلفیقی به نام “پروتکل بلاک چین” ترکیب می کند و خود به عنوان رابطی بین پروتکل شبکه و پروتکل بلاک چین عمل می کند.
لجر خود اصلاح شونده با حکمرانی درون زنجیره ای
سیستم تزوس با معرفی فرآیند خود اصلاحی خود این امکان را می دهد بدون هیچ گونه فورکی تمام بلاک چین به روزرسانی شود . این مورد از این جهت حائز اهمیت است که می‌تواند جلوی چند قسمت شدن جامعه، تغییر انگیزه‌های سهامداران و مختل شدن شبکه در طول زمان را بگیرد. به خاطر ویژگی خود اصلاحی تزوس هزینه‌های اجرای بروزرسانی در پروتکل و پیاده‌سازی نوآوری‌ها در آینده کاهش می‌یابد.
به این ترتیب، تزوس به دنبال این است که جامعه خود را بر روی اهداف مشابه متمرکز کند.
در تزوس تمامی سهامداران می‌توانند در مدیریت پروتکل دخیل باشند. چرخه انتخاباتی برای سهامداران یک فرایند سازمان‌یافته است تا درباره طرح‌های پیشنهادی توافق جمعی حاصل شود. با ترکیب ساز و کار مدیریت درون زنجیره‌‌ای با پروتکل خود اصلاحگر، امکان تغییر نحوه فرایند رای‌گیری در آینده با کشف مکانیزم‌های بهتر مدیریت، نیز وجود خواهد داشت.
رویکرد چند زبانه تزوس
تزوس دو زبانه است. به این معنی که از هر دو زبان برنامه نویسی دستوری (Imperative) و تابعی (Functional) استفاده می کند. زبان های دستوری مانند سالیدیتی (Solidity) برای برنامه نویسی قراردادهای هوشمند از نظر انعطاف پذیری ایده آل هستند، در حالی که زبان های تابعی در استدلال ریاضی کاربردی ترند. و آن ها را ایمن تر می کنند.
تزوس از ترکیب اینن دو زبان برای اطمینان از امنیت قراردادهای هوشمند خود استفاده می کند. قابل ذکر است که اکوسیستم تزوس برای برنامه نویسی بلاک چین به اُکمل (Ocaml) و برای کدنویسی قراردادهای هوشمند به مایکلسون (Michelson) متکی است. این استراتژی همچنین سرعت معاملات را در سراسر شبکه افزایش می دهد.
در حال حاضر ، XTZ قادر است حدود 1000 تراکنش در ثانیه (tps) داشته باشد. محدودیت بر اساس حداکثر گس مجاز در هر معامله است. این نرخ همچنین می تواند در آینده با رای دادن به تغییرات پروتکل مانند راه حل های مقیاس پذیری خارج زنجیره ای مانند لایتنینگ ، رایدن و … افزایش یابد.
مکانیسم اجماع اثبات سهام سیال Lpos در تزوس
تزوس بر پایه اثبات سهام سیال کار می کند، به این معنی که نمی توان آن را استخراج کرد. در عوض، کاربران آن می توانند با استیک توکن های XTZ، به نود شبکه تبدیل شوند.(در تزوس علاوه بر استیک از اصطلاح “پختن” توکن یا بیکینگ (Baking) هم استفاده می کنند.) اگر آن ها توکن کافی برای تبدیل شدن به یک فول نود (گره کامل) ندارند، می توانند توکن های خود را واگذار کنند و همچنان در شبکه مشارکت کنند.
مکانیسم اجماع اثبات سهام سیال (Liquid PoS) مدل ارتقا یافته از سیستم های اثبات سهام واگذار شده (Delegated Proof-of-Stake) است. که در بلاک چین های نسل سوم مانند EOS و NEO یافت می شود. در DPoS، کاربران به افرادی که به عنوان یک گره نماینده عمل می کنند، رأی می دهد.
گره های نماینده بلوک ها را تأیید کرده و تراکنش ها را به بلاک چین اضافه می کنند. علاوه بر این، آنها دارای حقوق و مسئولیت های بیشتری در شبکه هستند. نکته مهم این است که تعداد نمایندگان مجاز، بستگی به حداقل اندازه کوین های در اختیار گره دارد. مکانیسم LPoS در حال حاضر منحصر به تزوس است و این مکانیسم در تزوس بسیار موفق بوده است.
ارائه کنترل بیشتر توسط مکانیسم اجماع اثبات سهام سیال
مکانیسم اجماع اثبات سهام سیال در مقایسه با سیستم DPoS کنترل بیشتری به کاربران ارائه می دهد. هر کاربر حق رای دارد. این استراتژی به تضمین یک جامعه منسجم کمک می کند. کاربران می توانند مستقیماً رای بدهند یا مسئولیت های رای دهی خود را به شخص دیگری واگذار کنند. تفاوت اصلی این مکانیسم با DPoS به‌صورت اختیاری انجام می‌شود.
علاوه بر این، این نمایندگان می توانند آرای خود را از طریق ویژگی “انتقال پذیری (transitivity)”، به نمایندگان دیگر واگذار کنند. قابل ذکر است که کاربران می توانند در هر زمان حق رأی خود را پس بگیرند. آن ها حتی می توانند رای نماینده خود را در هر موضوعی که با تصمیم آن ها مخالف است، تغییر دهند.
مزایای مکانیسم اجماع اثبات سهام سیال
مکانیسم اجماع اثبات سهام سیال یک رویکرد متعادل و فراگیر برای امنیت شبکه غیر متمرکز ارائه می دهد. هر فرد دارای یک رأی است که در تأیید نهایی تغییرات شبکه حساب می شود. از همه بهتر، هرکسی می تواند به صورت رایگان نماینده شود. فقط باید احترام جامعه را جلب کنید. برای مشارکت در فرایند، یک کاربر فقط باید XTZ خود را در کیف پول شبکه قرار دهد. در اکوسیستم تزوس، این فرایند “بیکینگ” نامیده می شود. هرچه کیک XTZ بیشتری تهیه کنید، شانس بیشتری برای اضافه کردن بلاک بعدی خواهید داشت. پس از پخت موفقیت آمیز بلاک، شبکه 32 نانوا یا بیکر تصادفی دیگر انتخاب خواهد کرد که این روند را تکرار می کنند. پس از اتمام این فرآیند، بیکر پاداش دریافت می کند و از همه مهمتر، بیکر این توانایی را دارد که هزینه تراکنش را برای تمام تراکنش های داخل بلاک دریافت کند.
نود های شبکه تزوس
برای تبدیل شدن به یک نود یا بیکر (baker)، یک گره واحد نیاز به بیک یا استیک 8000 توکن XTZ دارد. بیکرها با رای دادن به تغییرات کد ارائه شده توسط توسعه دهندگان، نقش عمده ای در مدیریت بلاک چین ایفا می کنند. روند رای گیری 4×23 روز طول می کشد.
روند رای گیری در شبکه تزوس
روند رای گیری زمانی آغاز می شود که توسعه دهندگان پیشنهاد ارتقاء را ارائه دهند. این پیشنهاد باید شامل جنبه های فنی ارتقا باشد. همچنین ، باید شامل حق الزحمه مورد نیاز تیم توسعه دهنده برای تلاش های خود باشد. از اینجا، پروتکل به جامعه ارائه می شود. جامعه پروتکل را آزمایش می کند و در مورد مزایای آن بازخورد ارزشمندی ارائه می دهد. قابل ذکر است که هر پروتکل چندین دوره آزمایش را پشت سر می گذارد. به این ترتیب، تزوس مطمئن می شود که تنها کدگذاری با کیفیت بالا به بلاک چین می رسد. پس از اتمام دوره آزمایش، دارندگان توکن تزوس می توانند به طور مستقیم در مورد ارتقاء رای دهند. در صورت تأیید، ارتقاء پروتکل از طریق پروتکلی به نام “hot swap” در شبکه ادغام می شود. علاوه بر این، توسعه دهنده از بنیاد تزوس برای تلاش های خود در این زمان حق الزحمه ای دریافت می کند.
در اینجا این روند و اصطلاحات شبکه را با هم مرور می کنیم:
| نانوا | baker | نود یا گره شبکه |
| پخت | bake | استیکینگ |
| کیک | cake | CAKE = 2.757 XTZ |
| رول | roll | roll = 8,000 XTZ |
بیکرهای تزوس (XTZ) مسئول تصمیم گیری در مورد آینده شبکه از طریق یک فرایند رای گیری منحصر به فرد هستند.
این فرایند شامل چهار دوره مختلف رای گیری است که هر رای 23 روز از هم جدا می شود:
- دوره پیشنهاد (Proposal Period) : هر بیکر در شبکه می تواند تغییراتی را در نحوه اجرای شبکه پیشنهاد دهد. پیشنهاداتی که بیشترین آرا را دریافت کرده اند به مرحله بعدی منتقل می شوند.
- دوره بررسی بیشتر (Exploration Vote Period) : پیشنهاداتی که 80 درصد آرای مثبت کسب کنند، به مرحله بعدی منتقل می شوند.
- دوره آزمایش (Testing Period) : این پیشنهاد بر روی یک فورک موقت از شبکه اجرا می شود تا از کارکرد آن اطمینان حاصل شود. و آسیبی به بلاک چین اولیه وارد نمی کند.
- دوره پیاده سازی (Promotion Vote Period) : رای نهایی برای تعیین اینکه آیا این پیشنهاد بر روی کد منبع تزوس اجرا شود یا نه ، انجام می شود. برای پیاده سازی، پیشنهاد باید 80 درصد آرای مثبت (یا بیشتر) داشته باشد.
انواع اکانت های شبکه تزوس
اکوسیستم تزوس به شما این امکان را می دهد که تحت دو نوع اکانت (حساب) مختلف فعالیت کنید. این اکانت ها با نام های اکانت های ضمنی (Implicit) و مبدأ (Originated) شناخته می شوند. این اکانت ها در زیرساخت تزوس اهداف متفاوتی را ارائه می دهند. در بیشتر موارد، یک اکانت ضمنی برای عملکردهای اساسی مناسب است.
اکانت های ضمنی (Implicit Accounts)
حساب های ضمنی نوعی حساب هستند که اکثر کاربران در اختیار دارند. عملکرد این آدرس ها مشابه حساب های سنتی کریپتو است. هر حساب ضمنی شامل کلیدهای عمومی و خصوصی است. کاربران می توانند موجودی خود را بررسی کرده و وجوه را به وسیله این آدرس جابه جا کنند.
حسابهای مبدأ (Originated Accounts)
حساب های مبدأ چیزی است که توسعه دهندگان برای قراردادهای هوشمند استفاده می کنند. آن ها از دو جهت مهم با حساب های ضمنی تفاوت دارند. در ابتدا این حساب ها همیشه با KT1 به جای tz1 شروع می شوند و همه حساب های مبدأ شامل گزینه های Manager ،Amount ،Delegatable و Delegate Field می شوند.
نحوه خرید تزوس
- بایننس Binance – بهترین برای استرالیا ، کانادا ، سنگاپور ، انگلستان و بیشتر جهان است. قابل ذکر است که احراز هویت در صرافی بایننس اجباری شده است. لینک ثبت نام
- صرافی kucoin – این یکی از گزینه هایی است که برای ساکنان ایران قابل دسترس است. لینک ثبت نام
- صرافی coinex – این صرافی نیز برای ایرانیان در دسترس است. هرچند توصیه براین است که کاربران ایرانی درباره این صرافی با احتیاط عمل کنند. مراقب باشید پولتان را در این صرافی نگه ندارید. یا توصیه می شود با آی پی غیر ایرانی از خدمات این صرافی استفاده کنید. لینک ثبت نام
- صرافی اوکی اکسچنج ok-ex – صرافی ایرانی اوکی اکسچنج با بیش از ۴ سال سابقه در زمینه رمزارز ها. لینک ثبت نام
نحوه نگهداری تزوس
برترین کیف پول های همراه برای این سکه کیف پول Kukai Tezos و کیف پول TezBox هستند. هر دو برای بارگیری رایگان هستند و یک رابط کاربری آسان برای حرکت در اختیار شما قرار می دهند.
اگر برنامه دارید این توکن را مدت زیادی نگه دارید، کیف پول های سخت افزاری بهترین گزینه اند.کیف پول های سخت افزاری رمز ارز شما را بصورت آفلاین در کولد استوریج (Cold Storage) ذخیره می کنند. این استراتژی دسترسی تهدیدات آنلاین به دارایی های شما را غیرممکن می کند.
کیف پول های سخت افزاری:
- Ledger Nano S and X
